Tijd

“Schiet eens op! Daar hebben we nu geen tijd voor.”
“Wacht even, mama is bezig.”

Tijd is in veel gezinnen een terugkerend gespreksonderwerp. We hebben klokken in huis, agenda’s op onze telefoon en toch… lijkt tijd vaak te ontbreken. Zeker in gezinnen met jonge kinderen voelt het soms alsof de dag begint met achterstand en eindigt met het gevoel dat je tekort bent geschoten.

Maar wat is tijd eigenlijk binnen een gezin? En hoe kunnen we er anders naar kijken?

Tijd door de ogen van een kind

Voor jonge kinderen is tijd iets heel anders dan voor volwassenen. Een kwartier, morgen of volgende week zijn abstracte begrippen. Een kind leeft in het nu. Als jij zegt: “Straks spelen we,” kan dat voor een kind voelen als “misschien nooit”. Wanneer een kind vraagt: “Wil je met me spelen?” dan bedoelt het vaak: “Ben je er even echt voor mij?” Dat maakt het zo lastig. Want jij denkt in minuten, verplichtingen en agenda’s, terwijl je kind denkt in verbinding.

De haastcultuur in gezinnen

We leven in een maatschappij waarin efficiëntie belangrijk is. Ook binnen gezinnen sluipt dat erin: snel eten, snel opruimen, snel door naar de volgende afspraak. Onbedoeld geven we daarmee een boodschap af: wat we doen is belangrijker dan hoe we samen zijn. Veel ouders die ik begeleid, worstelen met schuldgevoelens: “Ik ben er wel, maar niet echt.” “Ik ben altijd bezig. Waarom geniet ik zo weinig?” Dat ligt niet aan jou als ouder. Het zegt iets over hoe wij met tijd zijn gaan omgaan.

Filosofen denken al duizenden jaren na over tijd.

Aristoteles zag tijd als een maat voor verandering: zonder beweging geen tijd. Augustinus zei: “Als niemand mij vraagt wat tijd is, weet ik het. Als iemand het vraagt, weet ik het niet.”
Hij benadrukte dat tijd vooral een innerlijke ervaring is. Kant stelde dat tijd geen eigenschap van de wereld is, maar een manier waarop wij mensen de werkelijkheid ervaren.

In de natuurkunde bestaat tijd als sinds de oerknal. In de filosofie is tijd verbonden aan verandering en ervaring. In het leven wordt tijd subjectief beleefd en cultureel ingevuld. Misschien is tijd dus minder iets wat bestaat, en meer iets wat gebeurt.

Kwaliteit boven kwantiteit 

Vaak hoor je: het gaat niet om de hoeveelheid tijd, maar om de kwaliteit. Dat klopt, maar het blijft vaag. Kwaliteitstijd betekent niet:  een perfect knutselmoment, een educatief spel, of altijd vrolijk en geduldig zijn.

Kwaliteitstijd betekent:

• onverdeelde aandacht

• even geen telefoon

• aanwezig zijn met je hoofd én je hart

Soms zijn vijf minuten echte aandacht waardevoller dan een hele middag half aanwezig zijn.

Tijd als opvoedinstrument

Tijd speelt ook een rol in grenzen stellen en opvoeden: hoe lang mag iets duren? hoe lang wacht ik voordat ik ingrijp? hoeveel tijd geef ik een kind om te leren? Als opvoeder mogen we onszelf vaker de vraag stellen: van wie is de tijd eigenlijk? Geven we kinderen ruimte om te vertragen, het zelf te proberen, het zelf te mogen oplossen of fouten te mogen maken? Of vullen we hun tijd vooral in vanuit onze eigen onrust?

Vertragen als bewuste keuze

Vertragen voelt spannend. Zeker als je gewend bent om door te gaan. Toch zit juist in vertraging vaak de rust die we zoeken. Voor kinderen is vertragen essentieel. Daar groeit zelfvertrouwen, creativiteit en emotionele veiligheid. Ga samen eens vijf minuten op de bank zitten, wanneer je wandelt doe dit dan bewust wat langzamer of los eens even helemaal niets op en laat ontstaan wat er gebeurt.

Tijd is geen vijand. Het is ook geen bezit. Tijd is een uitnodiging om steeds opnieuw te kiezen:
Waar wil ik nu écht zijn? Niet morgen. Niet straks. Maar nu.